ગુજરાતનું પર્યાવરણ શિક્ષણ

હાલ ગુજરાતમાં એકથી પાંચ ધોરણમાં પર્યાવરણ વિષય શીખવવામાં આવે છે.અન્ય રાજ્યો છ થી આઠ એટલે કે ઉચ્ચતર પ્રાથમિકમાં પણ પર્યાવરણ વિષયને શીખવે છે.ગુજરાતમાં ધોરણ છ પછી વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલોજી ,સામાજિક વિજ્ઞાન અને તે અંતર્ગત પેટા વિષયમાં સમાવેશ કરેલ છે.અહીં ધોરણ પાંચના વિદ્યાર્થીઓ પર્યાવરણમાંથી કેટલું શીખે છે.આ વિષયમાં કયા હેતુઓ આ કક્ષાએ છે તે સમજીને આપણે તેની  વિગતો જાણી શકીએ છીએ.એક વિષય તરીકેની વિગતો સતત માંગવામાં આવતી હોઈ અહીં રજુ કરું છું.મને આશા છે આપણે આ વિગત ઉપયોગી થશે.

અહીં આપવામાં આવેલ જમીન...અવનવા બીજ....અને અન્ય વિગતો માત્ર એકમની  સમજ માટે છે.તેના હેતુઓને અન્ય નામ સાથે પણ મૂકી શકાય.આ વિગતો નેશનલ કરીક્યુંરમ ફ્રેમવર્ક ને અઆધારે જ તૈયાર કરેલ છે.’સ્કુલ બેઇઝ કમ્પરીહેન્સીવ ઈવોલ્યુશન: એસ.સી.ઈ’માં પણ ઉપયોગી થશે.તેવી આશા છે. 

જમીન:

વિદ્યાર્થીઓ....

·         જમીનના પ્રકાર વિશે જાણે.

·         રંગ આધારે જમીનના પ્રકાર વિશે જાણે.

·         જમીનના વિવિધ ઘટકો અને તેની ઉપયોગીતા વિશે જાણે.

અવનવા બીજ:

 વિદ્યાર્થીઓ....

·         બીજની વિવિધતા વિશે જાણે.

·         એક્દળી અને દ્વીદળી બીજ વિશે જાણે.

·         તેલીબિયાં,કઠોળ અને અનાજ વિશે જાણે.

·         વૃક્ષ,ક્ષુપ,છોડ અને વેલા વિશેની વિગતો જાણે.

આહાર:

વિદ્યાર્થીઓ....

·         ખોરાકના મહત્વ વિશે જાણે.

·         ખોરાક તૈયાર કરવાની રીત વિશે જાણે.

·         ખોરાકના મુખ્ય સ્વાદ અને તેના મહત્વ વિશે જાણે.

જીવન મારી આસપાસ :

વિદ્યાર્થીઓ....

·         કુદરતી સંપતિ વિશે જાણે.

·         કુદરતી સંપતિના પ્રાપ્તિસ્થાન વિશે જાણે.

·         કુદરતી સંપતિ અને તેના મહત્વ વિશે જાણે.

·         કુદરતી સંપતિના સંરક્ષણ અને સંવર્ધન વિશે જાણે.

·         પદાર્થના ગુણધર્મો અને સ્વરૂપો વિશે પ્રાથમિક વિગતો જાણે.

સૌનોસાથ સૌનો વિકાસ :

વિદ્યાર્થીઓ....

·         વિવિધ વ્યવસાયકારના મહત્વ વિશે જાણે.

·         જીવનમાં પ્રાપ્ત સુવિધાઓમાં અન્યના સહયોગનું મહત્વ સમજે.

·         વ્યવસાયકારના વ્યવસાયનો  પોતાના જીવન સાથેના અનુબંધ ને જાણે.

·         સામુદાયિક અસ્તિત્વ અને સહઅસ્તિત્વના ચોક્કસ મહત્વ વિશે જાણે.

વિકાસમાં વિજ્ઞાન :

વિદ્યાર્થીઓ....

·         આધુનિક સમયમાં વિજ્ઞાન વિશે જાણે.

·         વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીના મહત્વ વિશે જાણે.

·         વિજ્ઞાન ને આધારે વાહન વ્યવહારની ઝડપી સુવિધા વિશે જાણે.

·         વિજ્ઞાન ને આધારે વાહન સંદેશાવ્યવહારમાં ઝડપી સેવા વિશે જાણે.

·         , વિજ્ઞાન ને આધારે આરોગ્ય સેવાઓના મહત્વ અને વિકાસ વિશે જાણે.

જીવ જગત  :

વિદ્યાર્થીઓ....

·         પર્યાવરણમાંના વિવિધ જીવ વિશે જાણે.

·         આસપાસના પશુ -પંખી વિશે જરૂરી વિગતો મેળવે.

·         પર્યાવરણના જીવ જગતમાં સમાનતા અને ભિન્નતા વિશે જાણે.

·         આસપાસ જોવામળતા જળચર,ભૂચર અને ખેચર જીવો વિશે જાણે.

સાવચેતીમાં જ સલામતી  :

વિદ્યાર્થીઓ....

·         આપત્તિ વિશે જાણે.

·         આપત્તિ અને દુર્ઘટનાનો ભેદ જાણે.

·         આપત્તિ અને દુર્ઘટનામાં બચાવ કાર્યના મહત્વ વિશે જાણે.

શહીદો આપણું ગૌરવ   :

વિદ્યાર્થીઓ....

·         આઝાદી અને તેના મહત્વ વિશે જાણે.

·         શહીદોની શહીદી અને તેના મહત્વ વિશે જાણે.

·         રાષ્ટ્રભાવના અંગે જાણે,સમજે અને ભાવ કેળવે.

·         સ્થાનિક સ્વતંત્ર સેનાનીઓ અને શહીદો વિશે જાણે.

ગામનો ઇતિહાસ :

વિદ્યાર્થીઓ....

·         ગામના ઇતિહાસ વિશે જાણે.

·         ઇતિહાસ જાણવાના સ્ત્રોત વિશે જાણે.

·         ઈતિહાસની જાણકારી એકઠી કરવાના સ્ત્રોત વિશે જાણે.

·         ગામની મહત્વ પૂર્ણ વિગતો ધ્વારા જાણકારી મેળવતા શીખે.

ગુજરાત  :

વિદ્યાર્થીઓ....

·         ગુજરાત રાજ્યની વિશેષતાઓ વિશે જાણે.

·         રાજ્યની વિવિધ વિશેષ બાબતો વિશે જાણકારી મેળવે.

·         રાજ્યના ડુંગર,પર્વત,મંદિર,ડેમ કે પ્રવાસન સ્થળ વિશે જાણે.

·         રાજ્યના ઉદ્યોગ અને તે અંગેની અન્ય મહત્વની બાબતો વિશે જાણે.

·         નકશાનું વાચનનું મહત્વ સમજે અને નકશાની મદદથી જાણકારી મેળવતાં શીખે.